به نام خدا

آشنایی مختصر با رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی

زيست شناسي سلولي و مولکولی، علم شناخت جنبه های مولکولي، ساختماني و فراساختماني، رفتار و فيزيولوژي سلول ها در جاندارن تک سلولي و پرسلولي است. این علم به عنوان رشته مادر شناخته شده و دارای گرایش‌های علوم سلولی و ملکولی، بیوتکنولوژی، ژنتیک، میکروبیولوژی، بیوشیمی و بیوفیزیک است.
در زیست شناسی سلولی و مولکولی، ساختمان، عملکرد و پيدايش سلول و اجزاء گوناگون آن مورد بررسی قرار می گیرد و بسیاری از دستاوردهای عظیم علوم کشاورزی و پزشکی مدیون تلاش های زیست شناسان می باشد. زیست شناسی سلولی علم نوپایی است به طوری که با ابداع و بکار گرفتن فناوری های بيوشيميايي و بیوفیزیکی در اواسط قرن بیستم، توجه محققین به شناخت اعمال پيچيده سلولي معطوف گرديد. پيشرفت زيست شناسي سلولي در سال هاي اخير با ابداع روز افزون فناوری های جديد مطالعه سلول همراه بوده است. در این زمینه بکارگیری ابزار هاي نوري و الکتروني دقيق و نيز استفاده از مواد راديو اکتيو و فلورسنت  به شناخت دقیق اندامک ها و مولکول های زیستی منجر شده است. بررسی و شناسایی علل مولکولي بسیاری از بیماری های توارثی و اکتسابی توسط زیست شناسان سلولی دریچه ای جدید از استراتژی های درمانی را بر روی بیماران گشوده است. چشم انداز این فناوری ها تشخیص، پیشگیری و کنترل بیماری های مهلکی همچون سرطان است که تاکنون درمان قطعی برای آنها یافت نشده است. تولید انبوه، ارزان و بدون خطر بسیاری از فراورده های زیستی همچون واکسن ها و هورمون ها با استفاده از موجودات تراریخت و تشخیص پیش از تولد بیماریهای ژنتیکی از دیگر دستاوردهای زیست شناسی سلولی در حوزه پزشکی است. از جمله چشم اندازهای آینده زیست شناسی سلولی می توان به شناخت کامل سازمان مولکولی سلول و فرایندهای زیستی، افزایش توانمندی های جسمی و ذهنی انسان مانند تقویت یادگیری و حافظه، مقابله با بیماری ها و سازگاری با محیط و نیز ایجاد گونه‌های جدید جانوری و گیاهی اشاره کرد . استخراج DNA، RNA  و پروتئین، واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR)، الکتروفورز و انواع روش های بلاتینگ (مانند وسترن، سادرن و نوردرن بلاتینگ) از جمله تکنیک های پایه مرتبط با علوم سلولی و مولکولی هستند.  استحصال و کشت انواع سلول های گیاهی و جانوری (از جمله سلول های بنیادی و سرطانی) در شرایط آزمایشگاهی، تولید موجودات تراریخت و پروتئین های نوترکیب (نیز از جمله رایج ترین کاربردهای این شاخه از علم زیست شناسی محسوب می شوند. در این گرایش بسته به موضوع تحقیق از روش های استخراج و کشت سلول های بنیادی و سرطانی، پیوند سلول به منظور درمان بیماری ها در مدل های حیوانی، سنجش اثرات سمیت سلولی ترکیبات طبیعی و یا سنتزی، PCR، RT-PCR، RFLP، الکتروفورز و وسترن بلاتینگ استفاده می شود. پروژه هایی از قبیل سلول درمانی بیماری هانتیگنتون و دیابت با استفاده از سلول های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان ، بررسی اثرات سمیت سلولی و بررسی تمایز سلول های بلاستمایی به سلول های مولد انسولین از جمله فعالیت های پژوهشی انجام گرفته در این گرایش می باشند.